Jaarverslag 2019
In het museum, in onze publicaties en in onze (online) tentoonstellingen presenteren we het levensverhaal van Anne Frank in de context van de Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog.
Het Anne Frank Huis verwelkomt 1,3 miljoen bezoekers in 2019. Dat is zo’n 80.000 bezoekers meer dan in 2018 en 40.000 meer dan in 2017, toen er vernieuwingswerkzaamheden in het museum plaatsvonden. Van de 1,3 miljoen bezoekers per jaar komt circa 90% uit het buitenland. Ruim de helft van de bezoekers is jonger dan 30 jaar.
‘Wat het Anne Frank Huis doet is laten zien hoe vooroordelen, racisme en antisemitisme ingrijpen op mens en maatschappij, en waar deze in hun meest verschrikkelijke vorm toe kunnen leiden. In onze vernieuwde museale opstelling vertellen we deze geschiedenis nog nadrukkelijker dan voorheen. Dankzij de vernieuwing hebben we ook meer educatieve ruimten. Dit jaar gaven we 6.500 inleidende programma’s aan museumbezoekers en 1.650 educatieve programma’s aan schoolgroepen. We hopen dat een bezoek aan het Anne Frank Huis tot nadenken stemt en uitnodigt tot betekenisgeving in deze tijd.’
Naast de audiotour in 9 talen is er nu een papieren versie van de audiotour in zes talen voor doven- en slechthorenden (in het Nederlands, Engels, Frans, Duits, Spaans en Italiaans). Hiermee maken we gemiddeld honderd bezoekers per maand blij mee.
In 2019 hebben de drie educatieve ruimten een nieuwe, meer museale uitstraling gekregen. De ruimten zijn voorzien van nieuw meubilair, een nieuwe tijdlijn en nieuwe vitrines met objecten verwant aan de onderduikgeschiedenis. In de educatieve ruimten krijgen schoolklassen een educatief programma en museumbezoekers een inleidend programma, voorafgaand aan hun museumbezoek.
Veel schoolgroepen uit binnen- en buitenland bezoeken het Anne Frank Huis. In 2019 volgen 1.650 groepen uit het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, pabo en mbo een educatief programma van twee uur in het Nederlands, Duits of Engels.
Museumbezoekers kunnen een inleidende programma van een half uur, boeken voorafgaand aan hun museumbezoek. In 2019 zijn er 6.500 inleidende programma’s gegeven, in het Nederlands of Engels.
Tastbare herinneringen
Tot de zomer is de tentoonstelling Tastbare Herinneringen in het museum te zien, waarin een aantal aansprekende collectiestukken getoond worden die een indruk geven van de veelzijdigheid van de museale collectie. De objecten zijn geordend naar thema’s: fotograferen, schrijven, leren en vrije tijd. Te zien zijn onder meer: een schoolboek Frans waarin Anne Frank haar naam en Joods Lyceum, 1941/1942 noteerde, een poësiealbum van klasgenootje Bep waarin Anne Frank een versje schreef, een theeserviesje dat Anne aan haar buurmeisje Toos voor de onderduik in bewaring gaf, een schoolrapport van Margot Frank en een klassenfoto waarop Margot met haar klasgenoten op het Meisjeslyceum in mei 1941 te zien is, een brief van Edith Frank aan Gertrud Naumann, hun vroegere buurmeisje uit Frankfurt, van 25 maart 1937. De collectie van de Anne Frank Stichting omvat circa 15.000 documenten en voorwerpen.
Het leven in het Achterhuis
De tentoonstelling Het leven in het Achterhuis volgt bovenstaande tentoonstelling in juli op. Deze tijdelijke tentoonstelling toont de originele tekeningen die illustrator Huck Scarry maakte voor het jeugdboek Alles over Anne. Schetsen en studies van details uit het Achterhuis worden afgewisseld met sfeertekeningen van de periode tijdens de onderduik.
Huck Scarry’s originele tekeningen (en vergrotingen ervan) laten in detail en met veel gevoel zien hoe de vertrekken van het Achterhuis tijdens de onderduikperiode waren ingericht. Ook tonen de tekeningen hoe de onderduikers in het Achterhuis leefden. Een serie tekeningen laat zien hoe de boekenkast de ingang naar het Achterhuis werd en hoe de onderduikers de boekenkast konden openen en dichtdoen.
Het andere huis van de familie Frank
Per december is een nieuwe tijdelijke tentoonstelling te zien: Het andere huis van de familie Frank. Het andere huis is het huis waar de familie Frank woont voor hun onderduik in het Achterhuis aan de Prinsengracht. De tentoonstelling geeft een inkijkje in het leven van de familie Frank en het leven van andere Joodse immigranten aan het Merwedeplein. Rian Verhoeven, die onderzoek deed naar de bewoners van het Merwedeplein, is medesamensteller van de tentoonstelling.
Het Anne Frank Huis is genomineerd voor de European Museum of the Year Award 2020. De winnaar wordt in 2020 bekendgemaakt.
De museumcatalogus van het Anne Frank Huis heeft de Zilveren Medaille Schönste Bücher aus aller Welt gewonnen, zo maakt de internationale jury in Leipzig op 7 maart bekend. De catalogus is een verdieping op een bezoek aan het Anne Frank Huis. Irma Boom tekent voor het ontwerp, Elias van der Plicht voor de tekst.
De internationale bekroning volgt op de nationale bekroning voor een van De Best Verzorgde Boeken 2018. De museumcatalogus wordt, samen met andere bekroonde boeken, tentoongesteld op de Leipziger Buchmesse.
Op 11 mei 2019 verschijnt Liebe Kitty, het onvoltooide manuscript van een meisje dat schrijfster wilde worden. Anne Frank wilde, op basis van haar dagboeken, na de oorlog een ‘roman’ uitgeven over de tijd dat ze ondergedoken zat. Liebe Kitty is een uitgave van de roman die Anne voor ogen had.
Het is voor het eerst dat dit werk van Anne wordt uitgegeven in een nieuwe vertaling en een op zichzelf staande editie. In het boek is een essay opgenomen van Laureen Nussbaum. Laureen Nussbaum was professor vreemde talen en literatuur aan de Portland State University en een vriendin van de familie. Ze is al jarenlang pleitbezorgster van een uitgave als deze. Het boek wordt onder andere in Argentinië, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland uitgegeven.
De verschijning van Annes roman is precies 75 jaar nadat Anne op 11 mei 1944 in haar dagboek schreef: ‘Na de oorlog wil ik in ieder geval een boek getiteld ‘het Achterhuis’ uitgeven, of dat lukt blijft ook nog de vraag, maar m'n dagboek zal daarvoor kunnen dienen.’
Liebe Kitty is schrijverschap in wording. Het is een literair werk en toont alle door Anne gemaakte creatieve en literaire keuzes. Hierdoor komt de lezer dichtbij de schrijfster Anne Frank. Het boek is ontstaan uit liefde voor de literatuur en als erkenning van Annes schrijfkwaliteiten.
Via de social mediakanalen en de website annefrank.org bereikt de Anne Frank Stichting een miljoenenpubliek over de hele wereld.
Social media
Via onze social mediakanalen bereiken we maandelijks honderdduizenden mensen over de hele wereld. Vaak zien zij een bericht over Anne Frank waarin een link naar het heden is gemaakt. Zo hopen we mensen aan het denken te zetten over het belang van vrijheid en democratie.
In 2019 nemen we onze social mediakanalen onder de loep en toetsen we de effectiviteit van onze social mediastrategie. Vooral op Instagram en YouTube, belangrijke kanalen voor jongeren, kunnen we nog flink groeien door meer specifieke posts te ontwikkelen die mensen persoonlijk aanspreken.
We hebben ook de vormgeving van onze social mediakanalen vernieuwd. Ze sluiten aan op de vormgeving van de website en zijn herkenbaar en van deze tijd.
Website
De website trekt in 2019 6,5 miljoen bezoekers, die gemiddeld 4,3 pagina’s bekijken in 6,5 minuten. Het bezoek neemt maandelijks toe met 8%. De meeste bezoekers komen uit de Verenigde Staten (1,4 miljoen) en Nederland (1 miljoen). Daarna volgen Groot-Brittannië, Duitsland, Mexico en Spanje. De website wordt dan ook vooral (53,7%) in het Engels gelezen. 56,5% van de bezoekers gebruikt een smartphone en 35,5% een desktop.
Zo'n 20% van het bezoek is lang op de website, gemiddeld 25 minuten. Hierbij wordt bijna alles over Anne Frank bekeken, maar ook pagina’s in ons educatieve aanbod en in het onderdeel actuele thema’s.
Website in de prijzen
De Anne Frank Stichting wint maar liefst drie Webby Awards, de meest toonaangevende internationale prijzen in de digitale wereld. De website annefrank.org valt in de juryprijzen in de categorieën Websites - Cultural Institutions en Mobile - Culture & Events. Ook wint het platform de publieksprijs, People’s Voice, in de categorie Websites - Cultural Institutions. De bekendmaking is in april, de prijsuitreiking in mei.
Daarnaast wint de website zilver bij The Lovie Awards en goud bij de Dutch Interactive Award. Ook krijgt de website de tweede prijs bij de Geschiedenis Online Juryprijs 2019, de prijs voor de meest vernieuwende, verrassende of mooiste online presentatie over geschiedenis.
‘We willen het levensverhaal van Anne Frank wereldwijd uitdragen, conform de missie die we van Otto Frank hebben meegekregen. Steeds kijken we hoe we dit zo goed mogelijk kunnen doen. We zijn verheugd dat de jury en het publiek ons steunen en de website met maar liefst drie webby’s waarderen. Onze dank gaat uit naar jury en publiek en naar IN10 en Maykin Media, die de nieuwe website met ons hebben ontwikkeld.’
In juli lanceren we de vernieuwde virtual reality tour van Anne Franks onderduikplek, Anne Frank House VR. Naast driedimensionaal kijken kun je nu digitaal door de kamers van het Achterhuis lopen, die zijn ingericht in de stijl van de onderduikperiode. Dat maakt de virtuele tour door het Achterhuis nog indringender.
Force Field heeft de (vernieuwde) Anne Frank House VR ontwikkeld, voor de Oculus Rift en Oculus Quest VR-brillen, in samenwerking met de Anne Frank Stichting, met financiële steun van Oculus. De VR-tour duurt circa 25 minuten, is in zeven talen beschikbaar en kan gratis worden gedownload in de Oculus Store.
Open Joodse Huizen en Huizen van Verzet
Op 4 mei doen we weer mee aan Open Joodse Huizen en Huizen van Verzet en verwelkomen we zo'n 100 geïnteresseerden in het voormalige woonhuis van Anne Frank aan het Merwedeplein. Verdeeld over vier groepen krijgen bezoekers uitleg over Annes jaren aan het Merwedeplein, de restauratie en inrichting van het voormalige woonhuis en over de huidige bestemming als vluchtschrijvershuis.
Collectie op reis
Op 8 mei opent de internationale expositie Auschwitz.Not long ago. Not far away. in het Museum of Jewish Heritage in New York voor publiek. De tentoonstelling toont de dubbele identiteit van Auschwitz; als fysieke locatie - de grootste gedocumenteerde plek voor massamoorden in de geschiedenis van de mensheid - en als symbool van de manifestatie van haat en menselijke barbaarsheid. Veel voorwerpen komen uit de collectie van het Auschwitz-museum en het herdenkingscentrum Yad Vashem, en daarnaast uit de collectie van het Museum of Jewish Heritage en privébezit van overlevenden en hun familie.
Tien objecten zijn afkomstig uit de collectie van de Anne Frank Stichting, waaronder: een tekening die Anne Frank op de Montessorischool maakte, een vel met pasfoto’s van Margot Frank, het handvat (zie foto) waarmee de onderduikers en helpers van het Achterhuis de draaibare boekenkast konden openen, en een programma van het toneelstuk The Diary of Anne Frank dat in 1956 in New York in première ging.
Het Kenniscentrum van de Anne Frank Stichting doet onderzoek naar het leven van de familie Frank, de andere onderduikers en de helpers. Doel is om hun biografieën compleet te krijgen en belangrijke gebeurtenissen uit hun leven te duiden en verklaren. Zo doen we in 2019 onderzoek naar de familie Frank en de Duits-Joodse exilgemeenschap in de jaren dertig. Daarnaast proberen we een zo nauwkeurig mogelijke reconstructie te maken van de lotgevallen en ervaringen van de acht onderduikers in de concentratiekampen. De kennis die dit historisch onderzoek oplevert gebruiken we voor onze producten en activiteiten. Daarnaast publiceren en delen we onze onderzoeksresultaten met pers en publiek.
In december ontvangen we twee originele foto’s van Margot met haar roeiclub. De foto’s zijn gemaakt door gymjuf en roeicoach Roos van Gelder, in de zomer van 1941. Het is de laatste zomer dat de dan 15-jarige Margot roeit. Door verdergaande anti-Joodse maatregelen mag Margot medio september 1941 niet meer roeien en mag de Joodse Roos van Gelder niet meer coachen. Hun niet-Joodse ploeggenoten zijn solidair en staken hun roeiactiviteiten eveneens. We delen de foto’s met de buitenwereld, in de aanloop naar Margot Franks 94e geboortedag op 16 februari 2020.
‘Margot was een mooi, slim én sportief meisje. We hebben enkele foto’s van Margot op ski’s, schaatsen en op de tennisbaan, en nu hebben we ook foto’s van Margot met haar roeiclub. Deze nieuwe foto’s tonen een vrolijke Margot die met haar roeimaatjes plezier maakt. Prachtig om te zien. We zijn Paul Mensinga, neef van Roos van Gelder, zeer erkentelijk voor het schenken van beide foto’s.’