Met onze educatieve programma’s en producten willen we jongeren stimuleren na te denken over de maatschappelijke ontwikkelingen van toen en nu, als het gaat om vooroordelen, discriminatie, racisme en antisemitisme. Altijd vormt het levensverhaal van Anne Frank de basis.
Rapport Democratisch Bewustzijn in Nederland
Er is brede maatschappelijke steun voor onze democratische rechtsstaat, maar deze steun is niet altijd onvoorwaardelijk, zo blijkt uit het rapport Democratisch Bewustzijn in Nederland van het Verwey-Jonker Instituut. Een aanzienlijk aantal Nederlanders vindt dat de democratie soms opzijgeschoven mag worden om urgente problemen aan te pakken. Deze opvatting komt bij aanhangers van alle politieke partijen voor.
In opdracht van de Anne Frank Stichting doet het Verwey-Jonker Instituut in 2019 en begin 2020 onderzoek naar de ontvankelijkheid voor illiberaal en antidemocratisch gedachtegoed en de weerbaarheid daartegen in Nederland. De op 25 februari verschenen rapportage is de eerste rapportage van een nieuw, longitudinaal onderzoek.
‘De steun die een deel van de Nederlanders voor niet-democratische bestuursvormen uitspreekt, komt voort uit de wens om complexe en urgente problemen snel en daadkrachtig op te kunnen lossen. Het veldwerk voor dit onderzoek is begin 2020 afgerond, vlak voordat de coronapandemie uitbrak. We zijn benieuwd, en ook beducht, wat de bevindingen van het volgende onderzoek c.q. de tweede rapportage zullen zijn.
Het is belangrijk om mensen, waaronder jongeren, bewust te maken van het grote belang van de democratische rechtsstaat en de betekenis ervan voor een vreedzame, gelijkwaardige samenleving. Dit geldt niet alleen voor Nederland. In veel landen staat de vrije, democratische rechtsstaat onder druk.’
Anne Frank Krant 2021
De Anne Frank Krant staat dit jaar in het teken van fotografie. De foto’s van de familie Frank maken het mogelijk om het verhaal van Anne in foto’s te vertellen. Ook van nazi-Duitsland, de Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog zijn veel foto's bewaard gebleven. Heel uiteenlopende foto’s, bovendien: van propaganda - tot illegale foto’s - gemaakt met gevaar voor eigen leven.
In de krant wordt een zinvolle verbinding gelegd naar het heden. Hoe kijken leerlingen naar foto’s in de media? Wat voor effect heeft dat op hun identiteit en persoonlijke (online) leven? Ze leren kritisch en creatief nadenken over media en beeldvorming.
Buitenversie Laat me mezelf zijn
Van de reizende tentoonstelling Laat me mezelf zijn – Het levensverhaal van Anne Frank is een speciale ‘coronaproof’ buitenversie gemaakt. De tentoonstelling beleeft zijn primeur en is van maandag 17 mei tot en met vrijdag 21 mei tussen 10.00 – 15.30 uur op de Westermarkt voor het Anne Frank Huis te zien, dat door de coronacrisis nog altijd gesloten is.
De tentoonstelling toont het levensverhaal van Anne Frank in de context van de tijd waarin zij leefde en heeft daarnaast vijf educatieve modules die ingaan op de hedendaagse betekenis van de geschiedenis van Anne Frank. De tentoonstelling reist sinds 2015 wereldwijd rond.
Aanpak voetbalgerelateerd racisme
In de aanloop naar het EK, pleit de Anne Frank Stichting begin juni naast voetbalplezier - voor aandacht voor voetbalgerelateerd racisme. De Anne Frank Stichting voert sinds 2015 educatieve projecten uit om racistische uitingen en antisemitische spreekkoren in en rond voetbalstadions tegen te gaan. Dat doet de Stichting in samenwerking met nationale en internationale voetbalclubs, de KNVB en de overheid.
‘Er is meer en meer aandacht voor voetbalgerelateerd racisme en verschillende partijen slaan de handen ineen. Dat is positief. Laten we vooral doorgaan en gezamenlijk racisme en antisemitisme binnen en buiten de voetbalstadions een halt toeroepen.’
Onderdeel van dit plan zijn Fair Play workshops voor jongeren en het Spreekkorenproject voor voetbalsupporters van de Anne Frank Stichting. In het Spreekkorenproject volgen voetbalsupporters een intensief dagprogramma om hen bewust te maken van discriminerende acties op de voetbaltribune. Het programma heeft als belangrijkste element de grote loyaliteit van supporters aan hun club en hun stad en concentreert zich op de geschiedenis van de club en de stad. Supporters duiken de geschiedenis in en zien wat de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust voor enorme schade heeft aangericht. Ze bezoeken namenmonumenten en gaan naar lokale onderduikadressen. Ze ontmoeten Joodse medesupporters met een aangrijpend persoonlijk verhaal; personen met wie zij de liefde voor dezelfde club delen en met wie zij zich als voetbalfan kunnen identificeren.
Nieuwe online game Aftrap. De bal ligt bij jou
Een rondje langs de amateurvelden laat zien dat er elk weekend incidenten van discriminerende aard plaatsvinden. Rocky Hehakaija, voormalig profvoetbalster, lid van de Sportraad Amsterdam en directeur van Favela Street, lanceert dinsdag 9 november samen met de Anne Frank Stichting de nieuwe Fair Play workshop aan jonge voetballers van voetbalvereniging GeuzenMiddenmeer in Amsterdam, inclusief de nieuwe online game Aftrap. De bal ligt bij jou.
De nieuwe online game speelt zich af rond een schoolvoetbaltoernooi waarin alledaagse voorbeelden van discriminatie aan bod komen. De deelnemende jongeren maken gedurende het spel individueel keuzes, maar uiteindelijk beslist de meerderheid. Hoe reageert de meerderheid van het team? Welke gevolgen heeft dit?
Na de game bespreken de jongeren het spel in kleine groepen. Verschillende werkvormen laten hen nadenken over hun eigen opvattingen en keuzes, en die van anderen. Ook is er ruimte om met elkaar na te denken over hoe je als individu, maar ook als team, kunt handelen in situaties waarin je geconfronteerd wordt met discriminatie.
Reizende tentoonstellingen
De internationaal reizende tentoonstelling Anne Frank – een geschiedenis voor vandaag is sinds 1996 op tenminste 4.617 plekken in 80 landen te zien. De tentoonstelling Laat me mezelf zijn – Het levensverhaal van Anne Frank is sinds 2015 op 270 plekken in 21 landen te zien.
Ondanks de pandemie, waardoor veel scholen en culturele centra gesloten zijn, vinden er in 2021 wereldwijd meer dan honderd presentaties van de Anne Frank-exposities plaats. Veelal worden jongeren als gids opgeleid om leeftijdsgenoten door de tentoonstelling rond te leiden. De jongeren leren over de inhoud en achtergronden van de tentoonstelling, hoe ze de informatie het beste kunnen overdragen en hoe ze actuele maatschappelijke ontwikkelingen aan de orde kunnen stellen. Deze vorm, bekend als peer education, zorgt voor grote betrokkenheid onder de jongeren die de tentoonstelling bezoeken.
Inspelend op de coronamaatregelen ontwikkelt de Anne Frank Stichting een speciale openluchtversie van de reizende Anne Frank-tentoonstelling. Deze wordt in gebruik genomen in Nederland, Colombia, Frankrijk en Duitsland.
In het kader van een meerjarig project wordt in Colombia een aanvulling bij de Anne Frank-tentoonstelling gepresenteerd. Acht panelen, samengesteld door lokale partnerorganisaties, gaan over de ervaringen van gewone mensen tijdens het gewapende conflict in Colombia en beogen bij te dragen aan het verzoeningsproces.
In de Verenigde Staten wordt een permanente Anne Frank- tentoonstelling geopend in het Barringer House, onderdeel van de universiteit van South Carolina. Vanuit het Barringer House wordt de Amerikaanse tournee van de reizende tentoonstelling gecoördineerd.
In 2021 organiseert de Anne Frank Stichting – met hulp van partners wereldwijd - 107 reizende tentoonstellingen, verspreid over 18 landen. Er worden 65 gidsentrainingen gegeven.
Docenten
We bereiken docenten ook in 2021 online met onze producten en projecten. We verzorgen 112 online gastlessen in het basisonderwijs. De digitale les bij de Anne Frank Krant maken we voor het eerst in LessonUp, een digitaal platform dat bij veel docenten bekend is. Voor docenten in het basisonderwijs ontwikkelen we de training Lesgeven over Anne Frank en de Tweede Wereldoorlog.
De training Lesgeven over de Holocaust geven we zes keer (drie fysiek en drie online) aan toekomstige docenten in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. De training Reageren op discriminerende opmerkingen geven we een keer aan PABO-studenten. Voor docenten in het MBO verzorgen we drie docententrainingen rond de nieuwe educatieve tool Open Deur, een online game over omgaan met verschillen.
Stories that Move – toolbox tegen discriminatie is zeer geschikt om middels webinars onder de aandacht bij docenten te brengen aangezien de tool grotendeels uit online componenten bestaat. In totaal geven we twintig webinars in 2021. Tijdens de webinars leren docenten hoe zij de toolbox in het onderwijs (op afstand) kunnen gebruiken.
Het docententeam, met docenten uit het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en het MBO, komt in 2021 vier keer bijeen. De tien docenten ronden het jaarprogramma af en blijven beschikbaar als klankbord.
Jongerenteam
Het Anne Frank Huis Jongerenteam 2021 telt vijftien jongeren. Het trainingsprogramma bestaat uit zeven bijeenkomsten: een vijfdaags bijeenkomst met workshops, twee fysieke bijeenkomsten in Amsterdam, drie online bijeenkomsten en een certificaatceremonie. De jongeren leren over de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging, over vooroordelen en discriminatie en krijgen een training over het voeren van een dialoog, het reageren op discriminerende opmerkingen en over het organiseren van een project. De jongeren werken in kleine teams aan projectplannen: twee YouTube-series over dialogen tussen jongeren met verschillende meningen, een postercampagne met een lespakket over discriminatie, een sociale mediacampagne over het delen van persoonlijke verhalen en een tijdschrift voor en door jongeren gemaakt.
Ook vinden er (online) bijeenkomsten met alumni plaats. Deze oud-deelnemers van het Jongerenteam organiseren daarnaast zelf activiteiten. Zij geven onder andere rondleidingen in de buitententoonstelling van Anne Frank, maken een video over vrijheid en herdenken, ontwerpen educatief materiaal voor docenten en zijn gastspreker bij trainingen. Sommigen van de alumni zijn ook betrokken bij de activiteiten en voorbereiding van het Jongerenteam.
Politie
In 2021 komen de teamchefs van het Anne Frank Huis politieteam bij elkaar om dilemma’s rond de onderwerpen gelijke behandeling, discriminatie en diversiteit met elkaar te bespreken. Daarbij is onder andere gesproken over nepnieuws, antisemitisme in het voetbal, en de protesten tegen de coronamaatregelen. Tijdens de netwerkdagen zijn de teamchefs toegerust met kennis en kunde om de thematiek vervolgens verder te bespreken binnen hun eigen teams en regio. Zo zijn zij ambassadeurs van principes als gelijkwaardigheid in het politiewerk en dragen zijn bij aan de missie van de Stichting.
In de zomer van 2021 nemen zeven politieprofessionals deel aan de driedaagse training Gespreksleiding. Zij doen kennis en kunde op over het begeleiden van groepsgesprekken over gevoelige actuele thema’s als discriminatie, vooroordelen, antisemitisme en racisme. In het kader van een 'peer-to-peer' (professional-to-professional) aanpak beoogt de Stichting dat de opgeleide gespreksleiders in de toekomst kunnen gaan bijdragen aan activiteiten voor de politie.
In 2021 zijn filmclips getoond over politie in de Tweede Wereldoorlog. Deze korte filmclips dragen kennis over en zijn aanjager voor een groepsgesprek over de mogelijke lessen uit deze geschiedenis over de Nederlandse politie. Het doel is het vergroten van het historische besef en het bijdragen aan de morele weerbaarheid van politiemedewerkers.