31 augustus 2020 — Tot ons verdriet is Albert Gomes de Mesquita op 29 augustus op 90-jarige leeftijd overleden. Albert was een klasgenoot van Anne Frank en deelde tot op hoge leeftijd zijn oorlogservaringen. 'Waar het echt om gaat, is dat we discriminatie kunnen uitbannen. Alles wat daarbij helpt is goed.'
Albert Gomes de Mesquita werd op 15 maart 1930 in Amsterdam geboren. Hij groeide net als Anne Frank op in de Rivierenbuurt en zat bij haar op de 6e Montessorischool en in dezelfde klas op het Joods Lyceum. Hij was een jaar jonger dan Anne en zijn andere klasgenootjes.
‘Albert de Mesquita is een jongen die van de Montessorischool afkomt en een klas overgeslagen heeft. Hij is erg knap.’
Albert vertelde tijdens een interview met de Anne Frank Stichting in 2009: ‘Ik weet dat ik een keer apetrots was. Anne had een zeven voor Duits en ik een acht. Dat hakte erin bij mij, dat vond ik geweldig, want bij haar thuis werd Duits gesproken en bij ons thuis beheersten ze dat helemaal niet.
Albert was op Annes 13e verjaardag. Een verjaardag met cadeaus, traktaties en een verjaarspartijtje, maar ook een verjaardag waarop de anti-Joodse maatregelen een stempel drukken. Anne duikt drie weken later onder met haar familie in het Achterhuis aan de Prinsengracht. Albert duikt ook onder. Hij brengt de oorlogsjaren op veertien verschillende onderduikadressen door. Er waren verschillen en overeenkomsten tussen de onderduiksituatie van Anne en die van Albert. Hij vertelde daar later over: ‘Anne zat daar op de Prinsengracht en ik zat op de Oudezijds Achterburgwal, dat is hemelsbreed waarschijnlijk een kilometer van elkaar, hooguit, je loopt het in een kwartier en het was niet zoveel anders. De hele opzet was precies hetzelfde, wij zaten achter de deur van een magazijn, zij zaten achter een boekenkast, ook van een bedrijf. Wij kregen wekelijks voorraden toegespeeld en zij ook. Zij moesten het met meerdere mensen zien te rooien en wij ook. En er waren ook weleens ruzies en spanningen.’ Albert overleeft de oorlog samen met zijn ouders en zusje. Albert: ‘Ja, er zijn weleens mensen die mij dan vragen wat ik er dan van gemerkt heb want wij hadden geluk gehad, met het hele gezin samen ondergedoken en samen weer opgedoken. Maar dan zeg ik weleens, ik had in 1940 vijftien ooms en tantes en in 1945 had ik er nog precies drie.’
‘Ik had in 1940 vijftien ooms en tantes en in 1945 had ik er nog precies drie.’
Albert vertelde zijn verhaal op scholen en kon kinderen van groep 7 en 8 urenlang boeien met zijn oorlogsverhaal en zijn leven en overleven in de onderduik. Ademloos luisterden de leerlingen naar zijn verhaal. Voor Albert was leren van de geschiedenis heel belangrijk. Het heden, daar ging het hem vooral om. Begrip hebben voor elkaar, discriminatie en vooroordelen tegengaan. Hij benadrukte elke keer in zijn verhaal dat hij door zeer verschillende mensen geholpen was. Op de vraag van een leerling wat hij tijdens de onderduik vooral miste, antwoordde Albert dat hij niet zozeer iets miste – vrienden, buiten zijn - maar dat er vooral iets was waar hij vanaf wilde, namelijk die permanente angst. Albert was nuchter en wist met zijn woorden en zijn humor het belang van het verhaal van Anne Frank en zijn eigen verhaal aan jongeren door te geven.
Albert stond altijd voor de Anne Frank Stichting klaar. Of het nu ging om het vertellen van zijn verhaal aan een klas, het geven van een interview voor de Anne Frank Krant of om het bijwonen van een opening van een nieuwe Anne Frank-tentoonstelling - we konden altijd een beroep op hem doen. Dat konden onze partners in Berlijn en Buenos Aires ook. Albert was erbij, omdat hij dat belangrijk vond. Daar zijn wij hem zeer erkentelijk voor. Zijn laatste optreden op verzoek van de Stichting was op 12 juni 2019, Anne Franks 90e geboortedag. Samen met Jacqueline van Maarsen, vriendin en ook klasgenoot van Anne Frank op het Joods Lyceum, ging hij terug naar Anne Franks voormalige woonhuis aan het Merwedeplein om met jongeren in gesprek te gaan over Annes leven en betekenis.
Albert laat zijn partner, kinderen en kleinkinderen achter. Wij denken aan hen en wensen hen veel sterkte met het verlies van Albert.
Interviews met tijdgenoten van Anne Frank met o.a. Albert Gomes de Mesquita:
Op 12 juni 2019 delen klasgenoten, waaronder Albert Gomes de Mesquita, herinneringen aan Anne Frank in haar voormalige woonhuis: