28 oktober 2022
—
Tot ons verdriet is Hannah Pick-Goslar op 28 oktober op 93-jarige leeftijd overleden. Hannah, of Hanneli zoals Anne haar in haar dagboek noemde, was een van de beste vriendinnen van Anne Frank, ze kenden elkaar al vanaf de kleuterschool.
Op 14 juni 1942 schrijft Anne in haar dagboek: ‘Hanneli en Sanne waren vroeger mijn twee beste vriendinnen, en wie ons bij elkaar zag zei altijd daar lopen Anne, Hanne en Sanne.’ Hannah deelde tot op hoge leeftijd haar herinneringen aan hun vriendschap en de Holocaust. Ze vond dat iedereen moest weten wat er met haar en haar vriendin Anne is gebeurd vanaf het moment dat het dagboek eindigt. Hoe vreselijk dat verhaal ook is.
Dikke vriendinnen
Hannah Goslar werd op 12 november 1928 in Berlin-Tiergarten geboren. Toen de nazi’s in 1933 aan de macht kwamen, verhuisde het gezin naar Londen en daarna naar Amsterdam. Daar kwamen ze naast de familie Frank op het Merwedeplein te wonen. Hannah en Anne zaten bij elkaar op de kleuterschool en gingen samen naar de 6e Montessorischool en later het Joods Lyceum. Ze werden dikke vriendinnen en kwamen veelvuldig bij elkaar over de vloer. Hannah vertelde daarover: ‘Mijn moeder heeft Anne Frank goed beschreven. Ze zei: ‘God weet alles, maar Anne weet het beter.’.
Bergen-Belsen
Anne Frank en haar familie doken in 1942 onder in het Achterhuis op de Prinsengracht. Hannah verhuisde in 1937 naar de Zuider Amstellaan waar ze tot juni 1943 bleef wonen. Toen werd ze samen met haar vader - haar moeder was in het kraambed gestorven- haar grootouders en haar jongere zus Gabi naar Westerbork gedeporteerd en vandaar in februari 1944 naar Bergen-Belsen. Daar ontmoette ze in februari 1945 Anne Frank, kort voordat Anne kwam te overlijden. Hannah en haar zusje Gabi overleefden als enige van hun familie de verschrikkingen van de concentratiekampen.
Mijn beste vriendin Anne
Hannah emigreerde in 1947 naar het toenmalig Palestina (nu Israël) waar ze verpleegster werd. Daar trouwde ze met Walter Pick met wie ze drie kinderen kreeg, 11 kleinkinderen en 31 achterkleinkinderen. Ze zegt hierover: ‘Dit is mijn antwoord op Hitler’.
Toen Hannah gevraagd werd of ze over haar herinneringen aan Anne Frank wilde vertellen, moest ze daar over nadenken omdat die vaak zo pijnlijk waren. Maar ze vond het belangrijk om te vertellen wat er gebeurd is. Anderhalf miljoen kinderen zijn net als Anne en Margot Frank vermoord, alleen maar omdat ze Joods waren. Ze voelde zich verplicht om over Anne en de Holocaust te vertellen ‘omdat ik het heb overleefd en Anne niet’.
In 1997 schreef Alison Leslie Gold Hannahs verhaal op in het boek Anne Frank mijn beste vriendin. In 2021 verscheen de film Mijn beste vriendin Anne Frank van Ben Sombogaart. De film volgt Hannahs en Annes vriendschap gedurende de Tweede Wereldoorlog.
Erkentelijk
Hannah Pick-Goslar heeft veel betekend voor de Anne Frank Stichting, we konden altijd een beroep op haar doen. De laatste keer dat Hannah in het Anne Frank Huis was, was in oktober 2012, tijdens de opening van de tijdelijke tentoonstelling ‘Nu ben ik dus vijftien.’ Foto’s, brieven en boeken van Anne Frank. In die tentoonstelling waren foto’s van Hannah en Anne te zien. Ook vertelde Hannah in een korte video over haar vriendschap met Anne.
We wensen Hannahs nabestaanden en vrienden veel sterkte met dit grote verlies.
Moge haar nagedachtenis tot zegen zijn.
Interview met Hannah over haar ontmoeting met Anne op de kleuterschool, uit de documentaire ‘Anne Frank remembered’ van Jon Blair, december 1994:
Interview met Hannah over haar laatste ontmoeting met Anne in Bergen-Belsen, uit de documentaire ‘Anne Frank remembered’ van Jon Blair, december 1994:
Artikel dat eerder verscheen in het Anne Frank Magazine van 1998:
