Johan Voskuijl

Kort nadat zij in het Achterhuis zijn ondergedoken, besluiten de onderduikers om Johan Voskuijl als enige magazijnmedewerker in vertrouwen te nemen. Al snel is hij een grote steun voor hen. ‘Hij is een en al hulpvaardigheid’, schrijft Anne op 21 augustus 1942.

Johan is de vader van Bep en treedt in 1941 in dienst van Opekta als magazijnmeester, vermoedelijk op voorspraak van zijn dochter. Bep werkt in het kantoor en is samen met de andere kantoormedewerkers vanaf het begin nauw betrokken bij de verzorging van de onderduikers.

Johan en de andere magazijnmedewerkers zijn niet op de hoogte van de onderduikers. Ze worden niet in vertrouwen genomen, om de groep die op de hoogte is klein te houden. Uiteindelijk besluiten de onderduikers toch om ook Johan in te lichten.

De maker van de boekenkast

Al snel is het een grote geruststelling dat hij een oogje in het zeil houdt in het magazijn. Johan zorgt er ‘s ochtends ook voor dat het afval van het Achterhuis ongezien verdwijnt. Maar hij doet meer. In augustus 1942 maakt hij de boekenkast die de toegang tot het Achterhuis verbergt.

Dat Johan handig is, blijkt ook als hij fraaie Sinterklaascadeaus maakt voor de onderduikers: een asbak voor Hermann van Pels (er werd flink gerookt in het Achterhuis), een portretlijst voor Fritz Pfeffer en boekensteunen voor Otto Frank. Anne is vol bewondering: ‘Hoe iemand dat zo kunstig met de hand kan maken is me een raadsel!’

‘Voor ons is het een ramp dat die goede Voskuyl ons niet meer voor alles wat er in het magazijn gebeurt en gehoord wordt op de hoogte houdt.’
Anne Frank, B-versie, 15 juni 1943

Een groot gemis

Het is een groot gemis voor de onderduikers als hij in de zomer van 1943 moet stoppen met werken. Johan lijdt aan maagkanker. Op 15 juni 1943 schrijft Anne: ‘Voor ons is het een ramp dat die goede Voskuyl ons niet meer voor alles wat er in het magazijn gebeurt en gehoord wordt op de hoogte houdt. Hij was onze beste help- en steunkracht voor de voorzichtigheid, we missen hem erg.’

Toch verdwijnt Johan Voskuijl daarmee niet helemaal uit het leven van de onderduikers. Anne schrijft in september 1943 dat hij af en toe langskomt in het Achterhuis, hoewel het erg slecht met hem gaat. En als de onderduikers discussiëren over wat zij als eerste zouden doen als zij weer vrij zouden zijn, geeft Otto Frank aan dat hij Johan zou gaan bezoeken. Otto zal die kans pas in juni 1945 krijgen. Johan Voskuijl overlijdt enkele maanden later, op 27 november 1945, 53 jaar oud.